-
1 алмашу реакциясе
хим. реа́кция замеще́ния -
2 алмашу
-
3 ион
сущ.; физ.ио́н || ио́нный ( электрически заряженные частицы)ионнар реакциясе — ио́нные реа́кции
ион табы — ио́нное пятно́ ( на экране телевизора)
ион токлары — ио́нные то́ки
-
4 нейтральләштерү
перех.нейтрализова́ть || нейтрализа́циянейтральләштерү реакциясе — реа́кция нейтрализа́ции
мөнәсәбәтләрне нейтральләштерү — нейтрализова́ть отноше́ния
-
5 таркалу
неперех.1) распада́ться/распа́сться, разруша́ться/разру́шиться || распада́ние, распа́д, разруше́ние (строений, построек и т. п.)сал таркалу — разруше́ние, разва́л плота́
2) разлага́ться/разложи́ться, расщепля́ться || разложе́ние, распа́д ( вещества)таркалу реакциясе — реа́кция разложе́ния
3) см. таралу; расходи́ться/разойти́сь, разбреда́ться/разбрести́сь || разбреда́ние; разбежа́ться || разбе́жка4) беспоря́дочно разбреда́ться/разбрести́сь, идти́ в ра́зные сто́роны ( о группе)5) распада́ться/распа́сться || распада́ние (семьи, дома)безнең өч дус төркеме дә таркалды — распа́лась и на́ша гру́ппа из трои́х друзе́й
6) разва́ливаться/развали́ться, распада́ться/распа́сться || разва́л, распаде́ние, распа́д (государства, общественного строя, организации)ил таркалу — разва́л страны́
хөкүмәт таркалды — прави́тельство распа́лось
7) расстра́иваться/расстро́иться ( о проводимом мероприятии); пойти́ пра́хомкиңәшле туй таркалмас — (посл.) сва́дьба с до́брым согла́сием не расстро́ится
эшләр таркалды — дела́ расстро́ились (пошли́ пра́хом)
8) мат. разлага́ться/разложи́ться на мно́жители20 саны 5 һәм 4 яисә 10 һәм 2 тапкырлаучыларына таркала — число́ 20 разлага́ется на мно́жители 5 и 4 и́ли 10 и 2
9) разлага́ться/разложи́ться || разложе́ние ( моральное или умственное) -
6 фермент
-
7 чылбыр
сущ.1) цепь, цепо́чка || цепно́й, цепо́чныйякорь чылбыры — я́корная цепь
сәгать чылбыры — цепо́чка часо́в
чылбыр буыны — цепно́е звено́
чылбыр реакциясе — цепна́я реа́кция
2) око́вы, пу́ты, кандалы́3) тех. цепь (устройство, состоящее из ряда соединённых элементов, образующих непрерывную линию, путь)идарә итү чылбыры — цепь управле́ния
чылбыры бушау — ослабле́ние (разба́лтывание) це́пи
телефон чылбыры — телефо́нная цепь
••чылбырдан ычкыну — сорва́ться с цепи́; см. тж. бәйдән ычкыну
-
8 аллергия
жаллергия (нинди дә булса ярсыткычның тәэсиренә организмның нормаль булмагач реакциясе) -
9 ионный
-
10 реакция
I ж1) биол.; физиол. реакция, реакция ясау, җавап2) хим. реакция3) ( слабость после напряжения) хәлсезләнү, хәлсезлекII жреакция, кадимчелек (җиңелгән яки үлеп бара торган изүче сыйныфларның, үзләренең хокукларын һәм хакимлеген кайтару яки саклау өчен, революцион хәрәкәтне, прогрессны каты бастыру сәясәте) -
11 термоядерный
-ая; -оетермик төш...ы; атом-төш...ы -
12 щелочной
-
13 ядерный
-ая; -оетөш...ы, атом-төш
См. также в других словарях:
окисьлашу — (ОКИСЬЛАШТЫРУ) – 1. Матдәнең кислород белән кушылу реакциясе 2. Матдәнең электрон югалту белән бара торган химик реакциясе … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
аллергия — и. Организмның кайбер чит матдәләргә карата нормаль булмаган, авыру китереп чыгара торган реакциясе … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
кома — Аңны югалту һәм организмның тышкы тынычсызлауларга реакциясе кискен йомшару белән бәйләнгән авыру, хәл … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
реактор — 1. Билгеле басым һәм температурада химик реакция ясау өчен аппарат 2. Атом төшләре бүленешенең идарә ителә торган чылбыр реакциясе башкарыла торган җайланма 3. Кыска ялганыш вакытында алмаш ток чылбырындагы токны чикләү һәм җитәрлек көчәнеш… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
рефлекс — 1. Хайван организмында үзәк нерв системасы катнашы белән тышкы тәэсирләргә, ярсытуларга җавап реакциясе. Берәр тышкы сәбәп аркасында белештермичә (машиналь) ясалган хәрәкәт 2. күч. Берәр нәрсәнең нәтиҗәсе, чагылышы, тәэсире, берәр күренеш… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
төш — I. и. 1. Йоклаганда элек үткән нәрсәләрне, вакыйгаларны, кешеләрне кабаттан күрү, кичерү халәте; йоклаганда күз алдына килә торган нәрсәләр, кичерешләр 2. күч. Тормышка ашмый торган, хыялый, чынбарлыкта булмаган нәрсә тур.. ТӨШ ЮРАУ – Төштә… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
чылбыр — диал. Озынча, түгәрәк яки башка төрле металл боҗраларны бер берсенә кидереп ясалган бау сәгать чылбыры. с. Чылбырдан ясалган чылбыр тезген. сөйл. Богау. күч. Ирекне, азатлыкны буып торган нәрсә; зынҗыр 2. Нәр. б. эзлекле рәвештә рәт рәт булып… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
чыңгыр — диал. Озынча, түгәрәк яки башка төрле металл боҗраларны бер берсенә кидереп ясалган бау сәгать чылбыры. с. Чылбырдан ясалган чылбыр тезген. сөйл. Богау. күч. Ирекне, азатлыкны буып торган нәрсә; зынҗыр 2. Нәр. б. эзлекле рәвештә рәт рәт булып… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
яну — 1. Кислород яки башка окисьлаштыргыч матдә белән кызу темпта кушылу, окисьлашу реакциясе 2. Ут тәэсирендә юкка чыгу, һәлак булу. Мич, учак һ. б. ш. ны ягу тур. 3. Яктылык тарату, чәчү лампа яну. Яктыртып тору (кояш, йолдызлар тур.) 4. Авыру яки… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
